रोजच्या धावपळीच्या दिनक्रमातून तुम्हाला थोडा बदल हवा आहे का? राज्यात थंड हवेची अनेक ठिकाणे आहेत. तुम्ही या शांत आणि निसर्गरम्य ठिकाणांना भेट देऊ शकता आणि हवाहवासा निवांतपणा अनुभवू शकता.
सिंधुदुर्ग जिल्ह्यातील सह्याद्रीच्या टेकड्यांमध्ये वसलेले आंबोली हे हिरण्यकेशी नदीचे उगमस्थान आहे. मुसळधार पावसामुळे या ठिकाणी वर्षभर हिरवळ पाहायला मिळते.
सातपुडा पर्वतरांगामध्ये समुद्रसपाटीपासून ३७७० फूट उंचीवर वसलेल्या तोरणमाळ या गिरिस्थानावर निसर्गाचा वरदहस्त आहे. इथे टेकडीवर 'तोरणा' देवीचे मंदिर असून त्यावरूनच तोरणमाळ असे नाव पडल्याचेही मानले जाते.
नाशिक जिल्ह्यातील इगतपुरी हे राज्यातील लोकप्रिय थंड हवेचे ठिकाण मुंबईपासून सुमारे १३० किलोमीटर अंतरावर आहे. इगतपुरी येथे असणाऱ्या आंतरराष्ट्रीय विपश्यना केंद्रात शेकडो लोक ध्यानसाधनेसाठी येत असतात.
लोणावळा आणि तिथून अवघ्या तीन किमी अंतरावर असणारे खंडाळा ही दोन थंड हवेची ठिकाणे कित्येक पर्यटकांना आकर्षित करत आहेत. या ठिकाणी असलेली प्राचीन लेणी आणि धबधबे पाहणे, ही निसर्गप्रेमींसाठी पर्वणीच असते.
मुंबईपासून १८५ किमी आणि अहमदनगर पासून १५५ किमी अंतरावर असणारे भंडारदरा, हे कळसूबाई या महाराष्ट्रातील सर्वात उंच शिखरापासून हाकेच्या अंतरावर आहे. धबधबे, डोंगरकडे, जलाशय, हिरवी झाडे, शुद्ध आणि थंड हवा यामुळे इथल्या मूळच्या निसर्गसौंदर्यात भर पडली आहे.
तलाव, धबधबे आणि दऱ्यांच्या मधोमध वसलेला माळशेज घाट, हे पर्यटकांचे आवडते ठिकाण आहे. या निसर्गरम्य परिसरातली भटकंती तुमचा सगळा थकवा अगदी चुटकीसरशी दूर करेल.
महाबळेश्वर हे थंड हवेचे ठिकाण प्रसिद्ध असून उन्हाळ्याबरोबरच हिवाळ्यातही या ठिकाणी पर्यटकांची गर्दी दिसून येते. इथला सूर्योदय आणि सूर्यास्त पाहणे हा अविस्मरणीय अनुभव असतो.
पाच टेकड्यांनी वेढलेल्या पाचगणी या महाराष्ट्रातील प्रसिद्ध गिरिस्थानी वर्षभर आल्हाददायक आणि शांत वातावरण असते. शुद्ध हवा, शांत वातावरण आणि दूरवर पसरलेल्या पर्वतरांगा यामुळे मुख्य शहरांपासून जवळ असणारे हे ठिकाण पर्यटकांची पहिली पसंती ठरते.
मंदिरांसाठी प्रसिद्ध असलेल्या सातारा जिल्ह्यातील वाई हे ठिकाण आपल्या निसर्गसौंदर्याने अनेक पर्यटकांना भुरळ घालते. वाईमध्ये श्रीशंकर आणि गौरीपुत्र विनायकाचे देवस्थान प्रसिद्ध असून त्याच्या दर्शनासाठी दर वर्षी अनेक भाविक गर्दी करतात.
सुमारे २५००० एकर क्षेत्र व्यापणारे लवासा हे सुनियोजित शहर तब्बल ७ डोंगरांवर पसरले आहे. स्पा, हॉटेल्स, रिसॉर्ट्स, मॉल्स, वॉटरस्पोर्ट अशा अनेक सुखसोयींनी सुसज्ज असणारे लवासा पर्यटकांच्या दृष्टीने नंदनवन आहे.
औरंगाबाद पासून ४० किमी अंतरावर आणि समुद्रसपाटीपासून १०६७ मीटर उंचीवर असणारे हे थंड हवेचे ठिकाण 'मराठवाड्याचे महाबळेश्वर' म्हणून ओळखले जाते. म्हैसमाळचा प्रसन्न निसर्ग पावसाळ्यात खऱ्या अर्थाने बहरून येतो.
कोल्हापूर पासून साधारण ५५ किमी अंतरावर असणारे गगनबावडा हे पश्चिम घाटातील सर्वात जास्त पाऊस पडणारे ठिकाण आहे. डोंगरमाथ्यावरच्या निसर्गाचा आनंद घेण्याबरोबरच इथल्या श्री गगनगिरी महाराजांच्या मठाला सुद्धा तुम्ही भेट देऊ शकता.
मुळशी - ताम्हिणी या गावांच्या दरम्यान १५ किमी क्षेत्रावर पसरलेल्या सुंदर पर्वतरांगा म्हणजेच ताम्हिणी घाट. वनस्पती आणि प्राण्यांच्या अनेक प्रजाती येथे पाहता येतील.
समुद्रसपाटीपासून १११८ मीटर उंचीवर असणारे चिखलदरा हे वर्षभर उष्ण तापमान असणाऱ्या विदर्भातील एकमेव थंड हवेचे ठिकाण आहे. महाभारत ह्या महाकाव्यात चिखलदरा या ठिकाणाचा उल्लेख आढळतो.
माथेरान हे थंड हवेचे ठिकाण मुंबई पासून १०० किलोमीटर दूर असून समुद्रसपाटीपासून २६०० फूट उंचीवर आहे. माथेरान ह्या शब्दाचा शब्दशः अर्थ 'माथ्यावरचे वन’ म्हणजेच पर्वतांवर असणारे जंगल असा होतो.
मराठा साम्राज्याचा ऐतिहासिक वारसा जपणारा पन्हाळा गड, गडकिल्ल्यांनी समृद्ध असणाऱ्या महाराष्ट्राचे वैभव आहे. ऐतिहासिक महत्त्व आणि मंदिरे यामुळेही पन्हाळा पर्यटक आणि प्रामुख्याने तरूणाईसाठी आकर्षणाचे केंद्र आहे.
आधार, ग्राहक तक्रार निवारण, निवृत्ती वेतन, शालार्थ आणि बिंदुनामावलीसाठी नागरिक सुविधा केंद्राचा संपर्क क्रमांक 18001208040
जिल्हे
शहरे
निर्देशिका
शासकीय विभाग
महाराष्ट्रातील वास्तव्य
आरोग्‍य सेवा
ज्येष्ठ नागरिक
युवा आणि महिला सक्षमीकरण
रोजगार संधी
परिचय
शाळा
महाविद्यालये आणि विद्यापीठे
व्यावसायिक अभ्यासक्रम
सेवा 
मूलभूत घटक 
योजना
नाविन्याची कास
पुरक उद्योग
उद्योगाची पायाभरणी 
भरभराट
समापन
समुद्रकिनारे
सरोवराकाठी
निसर्ग आणि वन्यजीव
वारसा स्थळे
